De elektriciteitsprijs komt tot stand onder invloed van een groot aantal factoren. Hoe beter u als zakelijke gebruiker op de hoogte bent van de totstandkoming van de prijs, hoe beter u de markt kan volgen. Het resultaat? Zo weet u wanneer u tegen een scherpe prijs kan inkopen.

Vraag en aanbod
De prijs van elektriciteit wordt bepaald door de verhouding tussen beschikbare energiebronnen (aanbod) en de consumptie van deze energiebronnen (vraag). De vraag naar elektriciteit verschilt van uur tot uur, van dag tot dag. Er zijn wel patronen in de vraag. Zo is er een dagelijks, maar ook een jaarlijks patroon. ´s Nachts en in de zomermaanden is het verbruik laag. In de ochtend, de avond en in de wintermaanden is het verbruik hoog. Het aanbod volgt de vraag.

Energieleverancier
De inkoopprijs van elektriciteit wisselt per dag. De elektriciteitsprijzen kunnen hierdoor per leverancier verschillen. Koopt een leverancier in op een gunstige dag? Dan kan de leverancier betere tarieven aanbieden dan zijn concurrent. Leveranciers mogen daarnaast ook een marge rekenen bovenop de inkoopprijs. Het loont dus altijd om de prijzen te vergelijken.

Marginale prijs
De elektriciteitsproducent berekent elk uur van de dag wat het kost om één extra eenheid (MWh) elektriciteit te produceren. Dit wordt ook wel de marginale prijs genoemd. Die prijs wordt doorgegeven aan de markt.

Merit order
Alle opwekkingseenheden worden gerangschikt van laag naar hoog op basis van hun marginale kosten. Duurzame energie heeft de laagste marginale kosten. Kernenergie, kolencentrales en gascentrales hebben hogere kosten door brandstof- en CO2 kosten. In een goed werkende markt wordt duurzame energie eerder ingezet dan energie met hoge marginale kosten. Een toename van duurzame energie betekent een afname in de elektriciteitsprijs.

Brandstofmix
De brandstofmix is een synoniem voor de opbouw van het elektriciteitsproductiepark. Het productiepark bepaalt in grote mate de merit-order. Nederland heeft veel gasgestookt opwekkingsvermogen. Daarom is een gascentrale vaak de prijs zettende centrale. Frankrijk heeft veel kernenergie en Duitsland juist veel duurzame energie. De merit-order, de rangschikking van producenten naar marginale kosten, is in Frankrijk en Duitsland dus anders. Dit resulteert ook in een andere elektriciteitsprijs. 

Marktkoppeling
De Nederlandse elektriciteitsmarkt maakt deel uit van de Noord-West Europese elektriciteitsmarkt. Een groot aantal Noord-West Europese landen zijn via het principe van marktkoppeling aan elkaar verbonden. Marktkoppeling tussen de verschillende Europese markten zorgt voor een optimale verdeling. Wanneer er voldoende capaciteit beschikbaar is zijn de elektriciteitsprijzen de gekoppelde landen gelijk. Wanneer er onvoldoende capaciteit is hebben de prijzen van de omringende landen van Nederland een zeer grote invloed op onze elektriciteitsprijzen. Stel dat de prijs in Duitsland laag is, dan wordt er elektriciteit naar Nederland geëxporteerd. Deze export van elektriciteit vindt plaats totdat de prijs gelijk is of de maximale grenscapaciteit is benut.

De wisselkoers
De euro en de dollar zijn momenteel de twee grootste munteenheden op de wereld. Sommige energieleveranciers kopen energie in met de dollar, maar klanten betalen de leverancier in euro´s. De wisselende euro- of dollarkoers kan hierdoor een effect hebben op de energieprijs. Is er bijvoorbeeld sprake van een stijgende eurokoers? Dan is de euro vergeleken met de dollar meer waard, waardoor de energieprijs lager uitvalt.

Het weer
De weersomstandingheden hebben een grote invloed op het energieverbruik. Tijdens de winter stijgt de vraag naar energie. Vooral de gasprijs wordt beïnvloed door de kou. Milde winters hebben juist een voordelig effect op de prijzen, omdat er minder wordt verbruikt dan verwacht. In de zomer neemt het energieverbruik juist af.
Ook duurzame energie is afhankelijk van het weer. Zo is er zon nodig voor zonne-energie en wind voor windenergie. Hoe groter de aanlevering van duurzame energie, hoe lager de elektriciteitsprijs is.

Economische ontwikkelingen
In tijden van economische crisis is de vraag naar energie minder. Zowel huishoudens als bedrijven willen besparen op hun energiekosten. Deze besparingen veroorzaken overschotten, waardoor de energieprijs daalt. Gaat het goed met de economie? Dan stijgt de vraag juist, waardoor het aanbod afneemt en de energieprijs stijgt.